در سلسله برنامههای ویدیو کنفرانس انتقال دانش بهروز در گسترة ملی بخش کشاورزی که با هماهنگی مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی تدوین میشود، دکتر علیرضا کیانی عضو هیات علمی و پژوهشگر- مروج ارشد بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان روز دوشنبه مورخ 1401/03/02 شرکت نمود و به ارائه سخنرانی تحلیلی با عنوان "بررسی اثربخشی سامانههای آبیاری تحت فشار در کشور" پرداخت.
در سالهای اخیر در محافل کارشناسی در رابطه با توسعه آبیاری تحت فشار، تردیدهایی در اثربخشی آن مطرح شده است و این سخنرانی در راستای پاسخ به برخی ابهامات آن ارائه شد. دکتر کیانی در بخش مقدمه این وبینار به لزوم بکارگیری سامانههای آبیاری تحت فشار همراه با اصلاح روشهای موجود آبیاری پرداخت، در این قسمت ادبیات موضوع، حسابداری آب و واژههای مرتبط و محدوده بحث تعریف شد. در بخش بعدی سخنرانی و در ادامه دکتر کیانی وضعیت موجود و چالشهای اصلی سامانههای آبیاری تحت فشار در مقیاس کشور و جهانی را تشریح نمود. وی اظهار داشت؛ تا پایان سال 1399 در کشور حدود 2/4 میلیون هکتار از اراضی آبی (حدود 30 درصد) به سامانههای نوین آبیاری تجهیز شدند. باید اضافه کرد که تنها در حدود 28 درصد از برنامههای تدوین شده برای تجهیز اراضی به آبیاری تحت فشار عملیاتی شدند. میانگین اراضی تحت پوشش آبیاری تحت فشار نسبت به اراضی آبی در دنیا، در حدود 22/7 درصد و در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به ترتیب در حدود 53 و 15 درصد میباشد. دکتر کیانی با برشماری چالشهای موجود آبیاری تحت فشار، برخی انتقادهای مهم کارشناسان در رابطه با عدم اثربخشی سامانههای نوین آبیاری را مطرح و سپس پاسخهای تحلیلی در رابطه با این انتقادها را ارایه نمود. مهمترین انتقادها عبارت بودند از: افزایش مصرف آب در اراضی تحت آبیاری تحت فشار هم با افزایش سطح زیرکشت و هم با افزایش مصرف آب توسط گیاه، عدم اثرگذاری در منابع آبی در مقیاس حوضه، کاهش رواناب و نفوذ عمقی و در نتیجه عدم تغذیه سفرههای آب زیرزمینی، و عدم صرفهجویی واقعی آب. پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی استان گلستان در پاسخ به این انتقادها ابتدا اثربخشی مورد انتظار از این سامانه را بصورت کمّی بیان نمود و اظهار داشت؛ انتظار بود در اثر تجهیز اراضی آبی به سامانههای آبیاری تحت فشار، حدود 10 میلیارد مترمکعب آب، میبایست صرفهجویی میشد. در نهایت در انتهای این سخنرانی تحلیلی، اثربخشی واقعی مطابق انتظاری که از سامانهها میرود به بحث گذاشته شد و پیشنهادهای کاربردی و ایجاد بسترهایی که در بروز و ظهور بهتر اثربخشی سامانه های آبیاری تحت فشار موثر هستند، ارایه شد.