به نقل از خبرگزاری ایسنا:
بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی است که تامین کننده حدود یک چهارم اشتغال، یک سوم صادرات غیرنفتی و یک چهارم تولید ناخالص داخلی است. محدودیت منابع آبی و قرار گرفتن بخش قابل توجهی از اراضی خشک و نیمه خشک در کشور موجب شده تا بخش کشاورزی هر روز با محدودیت بیشتری مواجه شود.
روش های سنتی استفاده از زمین و مدیریت ضعیف تعداد زیادی از کشاورزان بر ناکارآمدی سامانه های کشاورزی کشور دامن می‌زند. بنابراین با توجه به شرایط اقلیمی خشک ایران و تهدیدهای جدی در زمینه منابع آب و خاک، برنامه ریزی در زمینه حفظ و استفاده بهینه از منابع آب و خاک برای توسعه کشور امری حیاتی محسوب می شود.
مجموعه عملیاتی همچون تناوب زراعی، حفظ بقایای گیاهی در سطح خاک برای بازسازی و حاصلخیزی خاک و حداقل به هم زدن خاک که در اصطلاح کشاورزی حفاظتی نامیده می شود، فعالیت های مهمی هستند که می توانند صورت گیرند.
"فائو (سازمان خواربار جهانی)"، کشاورزی حفاظتی را این چنین تعریف کرده است: «راهکار حفظ منابع کشاورزی با هدف افزایش و پایداری تولید محصولات کشاورزی همراه با حفظ محیط زیست». بنابر نظریه فائو کشاورزی حفاظتی عامل قدرتمندی برای دسترسی به نیازهای غذایی آینده است. روش های کشاورزی حفاظتی می تواند موجب ایجاد کارآیی در مواد اولیه، افزایش درآمد از مزرعه، بهبود شرایط پایدار تولید محصول و موجب حفظ و بازسازی مجدد خاک، تنوع زیستی و منابع زیربنایی طبیعی شود.
در همین ارتباط دکتر محمد اسماعیل اسدی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان، در گفت و گو با خبرنگار ایسنا – منطقه گلستان، با بیان اینکه کشاورزی حفاظتی بر اساس افزایش فرآیندهای زیستی طبیعی در سطح بیرونی و زیرین خاک عمل می کند، اظهار کرد: در این روش اعمال مکانیکی روی خاک به حداقل، کاهش پیدا می کند و استفاده از نهاده هایی مانند انواع کودهای شیمیایی به حداقل رسیده، به گونه ای که باعث تخریب فرآیند زیستی نشود.
وی ادامه داد: کشاورزی حفاظتی بر مبنای فعال‌سازی بیولوژیکی، اصلاح فیزیکی و بهبود خصوصیات شیمیایی خاک استوار بوده و سعی دارد با حفاظت و بهبود کلیه خصوصیات خاک، کارکرد بسیاری از عملیات مکانیکی وقت‌گیر و پرهزینه را به عهده خاک واگذار کند و در نهایت قسمتی یا تمام شخم مکانیکی را به شخم بیولوژیکی تغییر دهد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان خاطر نشان کرد: اساس کشاورزی حفاظتی بر سه اصل به هم پیوسته کاهش پیگیر و مداوم اعمال مکانیکی روی خاک، حفظ پوشش ارگانیک روی خاک (حفظ بقایای گیاهی) و تناوب زراعی به جای کشت محصول به طور دائمی، بنا شده است.
وی افزود: شیوه های سنتی آماده‌سازی خاک و تکنیک های مدیریت علف های هرز و روش های دیگر، نه تنها موجب تخریب ساختار طبیعی خاک شده بلکه باعث از بین رفتن مواد غذایی و تبخیر فرآیند زیستی و فشردگی و کاهش رطوبت خاک می شود.
وی تاکید کرد: کشاورزی حفاظتی دانش و ابزار لازم را به وجود آورده و کشاورزان را قادر می سازد تا منافع چشمگیری را حاصل و در عین حال بافت منابع، از محیط زیست محافظت کنند.
اسدی خاطر نشان کرد: کشاورزی حفاظتی به عنوان یک مفهوم برای استفاده کارا از منابع در تولید گیاهان زراعی بر اساس مدیریت جامع خاک، آب و منابع زیستی که با نهاده های خارجی ترکیب شده بودند به کار می‌رود. این به وسیله نهادها و سازمان هایی که در پی پایداری بودند، ترویج شد و به سایر نواحی جهان به عنوان یک جنبش کشاورزی جهانی گسترش یافت.
وی گفت: وقتی که خاک شخم نمی شود، فوائدی شامل افزایش طول عمر خاک، افزایش مقدار کربن خاک و تغییر در چرخه مواد غذایی در خاک، را داراست. به هم زدن خاک، موجب آزاد شدن مقدار قابل توجهی دی اکسید کربن به جو می شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان با بیان اینکه کشاورزی حفاظتی یک کشاورزی هوشمند اقلیمی است، اظهار کرد: این رویکرد، کشاورزی را به شرایط بهتری سوق می دهد که در آن اثرات سوء اقلیمی که امنیت غذایی را به خطر می اندازد، کاهش می یابد.
وی ادامه داد: در استان گلستان که جزء استان هاي پيشرو در امر کشاورزي حفاظتي است تاکنون برنامه هاي خوبي از سوي سازمان جهاد کشاورزي پياده شده و در دست اجراست و خوشبختانه رياست سازمان و معاونت توليدات گياهي و کارشناسان مکانيزاسيون داراي ساختار فکري مناسب با توسعه کشاورزي حفاظتي هستند هرچند محدوديت هايي در زمينه مالي وجود دارد.
