روز شنبه مورخ 13/10/93 کارگاه تخصصی یک روزه ای با حضور اعضاء هئیت علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی و نمایندگان بخش اجراء با عنوان "بررسی ابعاد زراعی و فنی مدیریت مصرف آب کشاورزی" توسط جناب آقای دکتر علیرضا توکلی عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی و رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود) برگزار گردید. این کارگاه شامل محورهایی به شرح ذیل بود:

 بهره‌وری بارش و تحلیل آن در سطح کشور

 استحصال و جمع‌آوری آب باران برای باغات دیم و گیاهان دارویی

 تحلیل مدیریت مصرف آب در زراعت آبی

 کم‌آبیاری و ضوابط و معیارهای آن

 تحلیل توسعه ریشه در شرایط کم‌آبیاری

 برآورد و تخمین شاخص بهره‌وری آب محصولات زراعی و باغی

 مصارف غیرمفید آب در زراعت آبی و دیم

 مدیریت مصرف آب در شرایط شور

 تحلیل ضرایب همبستگی، تجزیه علیت، شاخص تحمل به خشکی، توابع تولید اقلیمی و شاخص تنش آبی گیاه

 آزمون اقتصادي و غيراقتصادي بودن جایگزيني تيمارها

 شاخص حد کاربری آب کشاورزی

بخش اول کارگاه پیرامون مدیریت بارش و آب سبز در زراعت دیم بود که بر اساس بررسی و مطالعه صورت گرفته نشان دادند که بهره­وری بارش محصولات دیم کشور 245 گرم بر متر مکعب می­باشد. ایشان راهکارهای بهبود بهره­وری بارش را شامل اصلاح مدیریت زراعی و انجام تک‌آبیاری دانسته و بر اساس نقشه­های بهره­وری بارش، برخی مناطق را از شمول دیم خارج دانسته و توسعه باغات دیم و گیاهان دارویی را از طریق استحصال و جمع آوری آب باران، کنترل تبخیر و بهبود ظرفیت آب خاک (بدون استفاده از مواد سوپر جاذب) میسر دانستند.

بخش دوم کارگاه پیرامون مصارف مفید و غیر مفید و چگونگی کاهش تلفات تبخیر بود. از منظر ایشان سهم تلفات تبخیر مستقیم بارش و تلفات تبخیر در عرصه های کشاورزی (اعم از آب و دیم) بسیار قابل ملاحظه بوده و برای بهبود ظرفیت منابع آب زیرزمینی و مدیریت سفره و جلوگیری از نقصان کیفی باید از مفاهیم اقتصاد مقاومتی در کشاورزی بهره گرفت که تولید را به هر قیمتی توجیه‌پذیر ندانسته و تلفات تبخیر را نمی‌پسندد، زیرا ارزش آب فراتر از حد تصور است.

بخش سوم کارگاه پیرامون تبیین مفاهیم مبنایی و کاربردی کم‌آبیاری بود که در مقابل بد آبیاری دارای برنامه بوده و آگاهانه و هوشمندانه صورت می‌پذیرد. نقش ریشه و تحلیل آن در شرایط آبیاری کامل و کم‌آبیاری به صورت مصداقی بررسی شد و نشان داده شد که آنچه که مانع افت شدید عملکرد در مقابل کاهش کاربرد آب می‌شود، توسعه عمقی ریشه و جذب آب از اعماق می‌باشد، به نحوی که با کاهش 30-20 درصدی آب مصرفی تنها 10-8 درصد افت عملکرد رخ می‌دهد.

مطلب پایانی کارگاه ارایه شده توسط آقای دکتر توکلی به برآورد بهره­وری آب برای محصولات زراعی و باغی استان سمنان اختصاص داشت و پس از آن یکسری مفاهیم مغفول مانند: تجزیه علیت، ضرایب همبستگی، شاخص‌های مقاومت به خشکی، آزمون اقتصادي و غيراقتصادي بودن جایگزيني تيمارها و شاخص تنش آبی گیاه در مصرف آب تشریح و یکسری پیشنهادات شامل تشکیل تشکل‌های آب‌بران آبهای زیرزمینی، مالیات بر برداشت آب، کمیته حراست از آب و ... مطرح گردید و راه حل رفع معضلات و اصلاح مدیریت مصرف آب را تعیین و تحلیل شاخص حد کاربری آب کشاورزی بر اساس بهره‌وری آب و کمیت و کیفیت آب دانستند.

جلسه با پرسش و پاسخ خاتمه یافت.