امروزه یکی از چالش‌های بزرگ جهان از بین رفتن تنوع زیستی است، به طوری که در آخرین گزارش جهانی، خطر از بین رفتن یک میلیون گونه گیاهی و جانوری گوشزد شد.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، اصلی‌ترین عوامل کاهش تنوع زیستی در کره زمین به ترتیب اهمیت عبارت‌اند از: بهره‌برداری بیش از حد از منابع (با سهم 37 درصد)، تخریب و تغییر زیستگاه (با سهم ۳۱ درصد) ، نابودی زیستگاه (با سهم 13 درصد)، تغییر اقلیم (با سهم 7 درصد)، گونه‌های مهاجم (با سهم 5 درصد)، آلودگی (با سهم 4 درصد) و بیماری (با سهم 2 درصد). همان‌طور که ملاحظه می‌شود بهره‌برداری بیش از حد از منابع بیشترین نقش را در کاهش تنوع زیستی دارد.
برای مهار این فشارهای فزاینده بر نظام‌های طبیعی و توقف روند تخریب تنوع زیستی، «چارچوب جهانی تنوع زیستی کومینگ-مونترال» در سال ۲۰۲۲ به تصویب رسید. این چارچوب که حاصل سال‌ها مذاکره فشرده سیاسی و علمی میان کشورهای عضو کنوانسیون تنوع زیستی از جمله ایران است، با دربرگیری ۲۳ هدف مشخص، نقشه راهی برای حفاظت از تنوع زیستی و بازسازی رابطه انسان و طبیعت تا سال ۲۰۳۰ ترسیم می‌کند.در میان این اهداف دو گانه، هدف ۱۶ چنین عنوان می‌کند که: لازم است از طریق اعمال سیاست‌ها، آیین‌نامه‌ها و چارچوب‌های نظارتی حمایتی، ارتقای آموزش و دسترسی مناسب به اطلاعات موردنیاز و دقیق، یا جایگزین‌های آنها، نسبت به ترغیب و توانمندسازی مردم برای امکان انتخاب گزینه‌های مصرف پایدار اطمینان حاصل شود تا در سال ۲۰۳۰ ردپای جهانی مصرف، به‌گونه‌ای منصفانه و برابر و از طریق نصف کردن ضایعات جهانی غذا، کاهش قابل‌ملاحظه در پرمصرفی، همچنین کاهش پایدار تولید ضایعات کاهش یابد و از این مسیر، تمامی مردم در هماهنگی با کره زمین، زندگی خوبی داشته باشند.
اجرای هدف ۱۶ می‌تواند نقطه پیوندی میان امنیت غذایی، پایداری منابع و حفاظت از تنوع زیستی ایجاد کند. کاهش ضایعات، فشار بر نظام تولید را کاهش داده و نیاز به گسترش سطح زیر کشت، استفاده از نهاده‌های شیمیایی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی را محدود می‌سازد. کاهش ضایعات مواد غذایی در نظام پایدار کشاورزی و غذا و حرکت به سمت ضایعات صفر با بهره‌گیری از مدیریت بهینه ضایعات و پسماندهای تولید و فراوری، ایجاد ارزش افزوده بالاتر در قالب اقتصاد چرخشی، کاهش دفع غیراصولی پسماندها و ترویج فرهنگ مصرف مسئولانه، راهکاری مؤثر در افزایش بهره‌وری تولید و کاهش بهره‌برداری بیش از حد از منابع، به‌ویژه منابع پایه مانند آب و خاک است.از آنجایی که دستیابی به این اهداف ۲۳ گانه برای کشورهای عضو کنوانسیون تنوع زیستی لازم‌الاجرا است،
شایسته است که دست‌اندرکاران برنامه هفتم پیشرفت کشور، برنامه‌های لازم برای عملیاتی شدن این اهداف را در دستور کار قرار دهند. این اهداف در تطابق و هماهنگی کامل با اهداف و برنامه‌های مندرج در «سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی» و سایر اسناد بالادستی موجود در کشور است. به این منظور مشارکت هم‌افزای سیاست‌گذاران، کنشگران عرصه محیط‌زیست و تنوع زیستی و همچنین فعالان زنجیره ارزش مواد غذایی مختلف از مزرعه تا سفره، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. محقق شدن این اهداف تا سال ۲۰۳۰، زمینه‌ساز دستیابی به آرمان‌های کلان طراحی‌شده برای سال ۲۰۵۰ با محوریت «زندگی همگام با طبیعت» خواهد بود.
بنابراین، کاهش ضایعات مواد غذایی گامی بلند در مسیر بهره‌وری و تحقق عدالت در نظام غذایی است، و هم‌زمان راهی کارآمد برای حفاظت از تنوع زیستی و افزایش تاب‌آوری سیاره زمین محسوب می‌شود. پیوند میان این دو حوزه، نماد درک نوینی از توسعه پایدار است که در آن، هر لقمه نجات‌یافته از هدررفت، گامی به سوی جهانی غنی‌تر، سالم‌تر و هماهنگ‌تر با طبیعت محسوب می‌شود.اسکندر زند (عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور)هما بهمدی (عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی)#تنوع_زیستی#ضایعات#کشاورزی
