پدر بزرگوار حضرت رضا (ع)، امام موسی کاظم (ع) و مادر ایشان نجمه خاتون نام داشت. پدر امام رضا (ع) در سال ۱۸۳ هجری قمری به دست هارون عباسی به شهادت رسید و پس از ایشان امام رضا (ع) در سن ۳۵ سالگی امامت شیعیان را برعهده گرفت. مدت امامت ایشان نزدیک به ۲۰ سال طول کشید که ده سال اول آن همزمان با خلافت هارون الرشید، پنج سال بعد از آن مقارن با حکومت امین و پنج سال آخر امامت ایشان مصادف با خلافت مامون بود. پس از گذشت ۱۷ سال از دوران امامت، ایشان مجبور شد با نقشه و حیله مامون عباسی راهی خراسان شود، به اجبار ولایت عهدی مامون را نیز پذیرفت و ۳ سال اخر امامت خود را تحت نظر مامون در خراسان سپری کرد.
خصوصیات امام رضا ع)
امام هشتم شیعیان نیز همانند دیگر امامان دارای فضائل اخلاقی بی شماری بودند. ایشان علاوه بر عبادت و روزه گرفتن، با مردم در نهایت ادب، تواضع و مهربانی رفتار میکرد و هیچ گاه خود را از مردم جدا نمیدانست. هرگز به کسی جفا نکرد و هیچ گاه سخن دیگران را قطع نمیکرد. همواره مخفیانه و آشکارا به نیازمندان کمک میکرد و همه خدمتکاران و غلامان را بر سر سفره خود مینشاند. امام رضا (ع) بسیار عالم و دانا بودند و علم فراوانی داشتند به همین علت به ایشان لقب عالم آل طاها نیز داده شده است.
احادیث امام رضا (ع)
برخی از سخنان حکمتآمیز و گهربار امام رئوف عبارتند از:
· دوست هر کس عقل اوست و دشمن هر کس جهل و نادانی و حماقت است.
· مهرورزی و دوستی با مردم نصف عقل است.
· چیزی نیست که چشمانت آن را بنگرد مگر آنکه در آن پند و اندرزی است.
· علم و دانش همانند گنجی میماند که کلید آن سؤال است، پس بپرسید. خداوند شما را رحمت کند زیرا در این امر چهار طایفه دارای اجر میباشند: ۱- سؤال کننده ۲- آموزنده ۳- شنونده ۴- پاسخ دهنده.